با آغاز پویش «نه به تصادف» در دانشگاه علوم پزشکی کاشان، فرصتی فراهم شد تا در قالب میزگردی تخصصی، به بررسی نقش دانشگاه و نظام سلامت در کاهش آسیب‌ها و تلفات ناشی از تصادفات رانندگی پرداخته شود. در این میزگرد، دکتر محمدرضا فاضل و دکتر مهرداد فرزندی‌پور از منظر درمان و اورژانس پیش‌بیمارستانی، به ابعاد مختلف این مسئله پرداختند و بر اهمیت هم‌افزایی میان مردم، نهادها و مجموعه درمانی تأکید کردند.

پرسش: آقای دکتر فاضل، جایگاه نظام درمان را در مقابله با تصادفات چگونه ارزیابی می‌کنید؟

دکتر فاضل: متأسفانه تصادف اغلب به عنوان یک اتفاق صرفاً جاده‌ای تلقی می‌شود، در حالی‌که در واقع یک بحران در حوزه سلامت است. نظام درمانی باید خود را از لحظه وقوع حادثه تا بازگشت مصدوم به زندگی، مسئول بداند. این زنجیره شامل اورژانس پیش‌بیمارستانی، پذیرش سریع، خدمات تخصصی، جراحی، مراقبت‌های ویژه و سپس توانبخشی است. اگر یکی از این حلقه‌ها دچار اختلال شود، جان بیمار در خطر قرار می‌گیرد.

پرسش: دکتر فرزندی‌پور، در حوزه اورژانس پیش‌بیمارستانی، مهم‌ترین چالش شما در مواجهه با تصادفات چیست؟

دکتر فرزندی‌پور: زمان. فاصله بین تماس با ۱۱۵ و رسیدن آمبولانس به محل حادثه «زمان طلایی» ماست. اگر این زمان از دست برود، ممکن است فرصت نجات جان یک نفر از دست برود. علاوه بر آن، موقعیت‌یابی دقیق، همکاری مردم برای باز کردن مسیر، و اطلاع‌رسانی صحیح از صحنه حادثه همگی اهمیت زیادی دارند. ما تلاش کرده‌ایم با به‌روزرسانی ناوگان، آموزش پرسنل و استفاده از سیستم‌های مکان‌یابی، این زمان را کاهش دهیم.

پرسش: چه اقداماتی برای توانمندسازی مردم در مواجهه با حوادث رانندگی انجام شده است؟ دکتر فاضل: یکی از اولویت‌های ما آموزش عمومی بوده است؛ از جمله اجرای دوره‌های کمک‌های اولیه در مدارس و مساجد، و استفاده از فضای مجازی برای تولید محتوای آموزشی. مردم باید بدانند که در صحنه حادثه چه کارهایی باید انجام دهند و چه کارهایی نباید. در بسیاری موارد، اقدامات نادرست شهروندان، هرچند با نیت خیر، می‌تواند منجر به آسیب بیشتر شود.

پرسش: آیا برنامه‌ای برای مشارکت مردم در قالب پویش «نه به تصادف» دارید؟

دکتر فرزندی‌پور: بله، ما امسال تلاش کردیم از خود مردم دعوت کنیم در پویش نقش فعال داشته باشند. از آن‌ها خواستیم تجربه‌های واقعی‌شان از تصادف را بازگو کنند یا پیام‌های صوتی هشدارآمیز برای رانندگان ضبط کنند. چنین مشارکت‌هایی هم آگاهی عمومی را بالا می‌برد، هم احساس مسئولیت جمعی را تقویت می‌کند.

پرسش: دکتر فاضل، به نظر شما پویش «نه به تصادف» باید روی چه نقطه‌ای بیشتر تمرکز کند؟

دکتر فاضل: ما باید فرهنگ رانندگی ایمن را از مرحله شعار وارد مرحله عمل کنیم. این یعنی نهادینه‌سازی رفتارهای درست، آموزش مستمر، و البته سخت‌گیری هوشمندانه در اجرای قوانین. هر راننده باید بداند که پشت فرمان، فقط مسئول جان خودش نیست؛ بلکه مسئول جان دیگران نیز هست.

پرسش پایانی: اگر بخواهید در یک جمله به رانندگان پیام بدهید، چه می‌گویید؟

دکتر فاضل: چند دقیقه تأخیر بهتر از یک عمر پشیمانی است. دکتر فرزندی‌پور: هر تماس کمتر با ۱۱۵، یعنی یک خانواده بیشتر که سالم به خانه رسیده است.

میزگرد «از لحظه تصادف تا بازگشت به زندگی» بار دیگر نشان داد که برخورد با حوادث جاده‌ای نیازمند نگاه سیستمی و هم‌افزایی گسترده است. از آموزش و فرهنگ‌سازی تا آماده‌سازی زیرساخت‌های درمانی و اورژانسی، دانشگاه علوم پزشکی کاشان با راه‌اندازی پویش «نه به تصادف» گامی بلند در این مسیر برداشته است. امید است با استمرار این رویکرد، روزی برسد که هیچ جان عزیزی بر اثر سهل‌انگاری در جاده‌ها از دست نرود.