محمد صادق نقوی، فرزند حسینعلی (یکی از تجار خوش نام کاشان) احتمالاً در اواسط عصر ناصری به دنیا آمد. از پیشینه فعالیت اقتصادی خانواده وی اطلاعات روشنی در دست نیست. به نظر می رسد فعالیت تجاری او تا آخر عمرش به شهر کاشان و زندگی او در محله ی پامنار کاشان محدود بود.

وی برخلاف بسیاری از همشهریان خویش، همچون کاشانچی، سید محمود لاجوردی و علی اکبر اخوان و ... فعالیت تجاری خود را به تهران منتقل نکرد، یا همچون تفضلی از فعالیت تجاری به فعالیت صنعتی، روی نیاورد؛ کسب و کار و تجارتش را به تدریج توسعه داد. او همچون بسیاری از همشهریانش، با میانه روی در مصرف، دقت، پشتکار و بهره مندی از شرایط بر ثروت خود افزود.

در اوایل سال های 1300خ، چندین حجره و مغازه تجاری در بازار کاشان داشت. کسب و کارش، آن قدر رونق گرفت که در اواسط حکومت پهلوی اول توانست به سرمایه گذاری و خرید چندین روستا، چند رشته قنات و چندین چاه آب بپردازد.

 

***خرید زمین برای احداث بیمارستان در سال 1317

نقوی یک باب خانه بزرگ و قدیمی فرخ خان امین الدوله را (واقع در خیابان پنجه شاه، رو به روی خیابان تلگراف خانه) خرید وآن را در سال 1317 خ برای احداث بیمارستانی وقف کرد که هم اکنون هفت هزار متر مساحت دارد. هدف از این وقف، درمان بیماران بی بضاعت به صورت رایگان، تهیه وسایل لازم برای درمانگاه، جلوگیری از شیوع بیماری ها و تهیه ی داروی مجانی برای بیماران فقیر بود. همچنین در اوایل سال های 1320خ نقوی، حاج حسن تفضلی و غلامحسین صاحب اختیار غفاری به خرید زمین برای ساخت بیمارستان اخوان کاشان، اقدام کردند. 

***وصیت نامه محمد صادق نقوی

وصیت نامه نقوی در 4 بهمن 1322 (سه سال پیش از فوتش) تنظیم شده بود. او سه نفر به نام های احمد (فوت 1348) و علی فروتن برادرزاده اش (فوت 1359) و سید ابوالحسن طباطبایی (فوت، مهر 1327) را مسئول اجرای وصیت نامه و وقف نامه نمود. چهار نفر را هم به عنوان ناظر معرفی کرد. به دو برادرزاده اش، ملکی در پامنار بخشید. وی 7500 ریال را به طباطبایی ، سی هزار ریال، برای سادات و فقرای محله پنجه شاه (پس از فوتش) اختصاص داد. همچنین سالیانه، هزار ریال به عنوان حق التولیه به طباطبایی پرداخت می شد. هفت نفر مذکور، مسئولیت موقوفه را به صورت جمعی بر عهده داشتند.

 او به متولیان و ناظران اختیار داد در صورت بیماری یا فوت، شخص دیگری را به جای خود، معرفی نمایند. گر چه متولی موقوفه، چند نفر بودند، اما به دلیل فوت طباطبایی و اقامت دو متولی در تهران، از دهه سی به بعد، مسئولیت موقوفه را خواهر زاده نقوی، به نام احمد هاشمی پور به عهده گرفت. درآمد موقوفه از حق آب قنات مناطق خمسه، عیون، دشت و زمین های زراعی راوند، دشت ملیحا، جاده حرم، دشت احمدآباد، لتحر، زمین های مسکونی مناطق شهری و حجره های او در بازار کاشان می باشد. میزان پرداختی هر موقوفه، متناسب با سهم (از دو دانگ تا شش دانگ)، موقعیت مکانی و مقدار اجاره بها متفاوت است.

 زمین های مسکونی در خیابان های 22 بهمن، ملا فتح الله و شمس آباد می باشد. مغازه ها در سرای صباغ، ضرابخانه، بازار میانچال و چهار گوش قرار دارد. بخشی از زمین های در تصرف بنیاد مسکن قرار داشت.

 

***اختصاص بیشترین درآمد از موقوفات نقوی برای بیمارستان

 درآمد موقوفه در سال 1388 حدود یک میلیارد و نوزده میلیون ریال بود که 12 درصد آن، (بیش از شصت و یک میلیون ریال) به صورت سالیانه برای اداره ی موقوفه برداشته شد و بقیه آن به بیمارستان اختصاص می یافت. درآمد موقوفه مشمول مالیات و عوارض نمی شد.

 

***تولیت رقبات به وزارت بهداری پس از 70 سال

براساس وصیت نامه پس از 70 سال، تولیت رقبات به وزارت بهداری سپرده می شد و نظارت آنها با فرمانداری وقت کاشان بود. تعداد قنات 174 موقوفه زراعی، 156 موقوفه مسکونی، 63 موقوفه آب کشاورزی و 61 موقوفه تجاری بود. مستأجران آن ها در سال 1388 به موقوفه نقوی، اجاره بها می پرداختند. 

نقوی، بخشی از املاکش را برای همسرش، ربابه، بخشی دیگر را برای خواهرش، صغری و چهار فرزند او و  سهمی دیگر را به سه نفر از نوه های برادر مرحومش اختصاص داد. به نظر می رسد وصیت نامه او ترکیبی از علایق شرعی و سنت های اجتماعی تجار مسلمان بود.

 وصیت نامه نقوی را سید محمود لاجوردی و سید حسن تفضلی به عنوان شاهد، امضا کردند. او در آغاز وصیت نامه، تأکید کرده بود که همسرش، ربابه، حق فسخ وصیت را ندارد. مازاد دارایی به شخص امینی سپرده شود و به مدت 20 سال، درآمد آن به مصرف کسانی برسد که به خویشاوندان کمک می کنند.

 او ده هزار ریال به سید علی مجتهد داد تا به مدت 20 سال، صرف سادات و فقرای مشهد کند هشتاد هزار ریال برای زیارت حج، کربلا و مشهد خود و همسرش کنار گذاشت تا یک نفر بعد از مرگشان به نیابت از آن ها این فرایض را انجام دهد.

 به مدت20 سال، سالی 250 ریال اختصاص داد تا یک نفر بعد از مرگشان روزه و نماز را به نیابت از آن ها انجام دهد. همچنین برای فقرای هریک از مناطق پامنار، آب انبار، لتحر، طاهرآباد و راوند ده تا سی هزار ریال اختصاص داد.

برای تعمیر حمام، مسجد، تکیه، امامزاده سلطان عطابخش، تعمیر قنات عبدالرزاق و برای ورثه برخی خانواده ها و تعدادی از افراد، مثلا خدمتکارشان و همسر او و زنان بیوه از دو تا پنجاه هزار ریال معین کرد. جمع هزینه این افراد یا گروه ها حدود سیصد و سی هزار ریال می شد.

نقوی وصیت کرد برای او آرامگاهی در قبرستان نو بسازند. هزینه سنگ قبر او هزار تومان شد. او 000/12 تومان برای هزینه آرامگاه، مراسم دفن، غذا دادن به مهمانان، پول دادن به فقرا و برگزاری روضه به مدت 10 سال (هر سال 10 روز) اختصاص داد. به نظر می رسد بیشترین هزینه، در همین بخش صرف گردید.

 

***بیمارستان نقوی کاشان اولین مرکز درمانی مدرن کاشان

این بیمارستان، به عنوان اولین مرکز درمانی مدرن کاشان، مطرح است و به ارائه خدمات ارزان و رایگان درمانی به تعدادی از فقرای کاشانی می پردازد. گرچه طبق وصیت نامه نقوی، مسئولیت موقوفات برعهده7 نفرمذکور بود، اما گسترش و پیچیدگی این موقوفات، که شامل زمین های زراعی، آبی، تجاری و مسکونی، ارتباط با حدود 450 مستأجر، بر مشکلات آن می افزود همین مسئله باعث گردید، کار برای اجاره داران، متولی، ناظر و مدیریت جمعی، سخت باشد و در طی نیم قرن، عملاً یک نفر (هاشم پور، خواهرزاده نقوی) بر آن نظارت داشته باشد.

 ثروت نقوی در ساختار اجتماعی زمان خودش (عصر زمین داری ارباب رعیتی) فراهم شده بود و او مخالفتی با نظم اقتصادی دورانش (بزرگ مالکی) نداشت؛ اما در نحوه تخصیص ثروت، برخلاف بسیاری از صاحبان سرمایه عمل کرد؛ به جای اینکه تمام میراث باقی مانده را برای خویشاوندانش بگذارد، تلاش کرد آن را به ثروتی زاینده برای جامعه خویش تبدیل کند. به دلیل اینکه فرزندی نداشت،بخش قابل توجهی از آن را، برای هزینه بیمارستان اختصاص داد؛ سنتی که یادآور آیه 45 سوره کهف بر ماندگاری اعمال خیر می باشد:

الباقیات الصالحات خیر عند ربّک ثوابا و خیر املا:کارهای ماندگار شایسته نزد پروردگارت، خوش پاداش تر  و امیدبخش تر است.

نقوی در سال 1325 در کاشان درگذشت.